Polityka azylowa i migracyjna
Azyl:
Polityka azylowa UE to w chwili obecnej jeden z najprężniej rozwijających się obszarów Przestrzeni Wolności, Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości (PWBiS). Jednym z jej filarów jest Wspólny Europejski System Azylowy (CEAS). Celem pierwszego etapu budowy CEAS (1999-2004) była harmonizacja ram prawnych obowiązujących w państwach członkowskich w dziedzinie azylu na podstawie wspólnych norm minimalnych. Celem drugiego etapu (2009-2013) było utworzenie wspólnej procedury azylowej oraz jednolitego statusu ochrony. Propozycje nowych aktów zostały uzupełnione inicjatywami dotyczącymi praktycznej współpracy, solidarności oraz zewnętrznego wymiaru azylu i migracji.
Reforma Wspólnego Europejskiego Systemu Azylowego (CEAS) została zapowiedziana w maju 2015 r. w Komunikacie Komisji Europejskiej pn. Europejska Agenda Migracyjna. W dniu 4 maja oraz 13 lipca 2016 r. Komisja przedstawiła pakiety propozycji w zakresie zreformowania aktów legislacyjnych.
W skład projektów objętych reformą wchodzi siedem projektów aktów prawnych: rozporządzenie dublińskie (wyznacza państwo członkowskie odpowiedzialne za rozpatrzenie wniosku azylowego), rozporządzenie ustanawiające Agencję UE ds. Azylu, rozporządzenie ustanawiające unijne ramy przesiedleń, rozporządzenie kwalifikacyjne, rozporządzenie proceduralne, rozporządzenie EURODAC oraz dyrektywa recepcyjna.
Obecnie państwa członkowskie dyskutują nad ostatecznym kształtem przedmiotowych dokumentów.
Migracja legalna:
Migracja legalna, w odróżnieniu od migracji nielegalnej, charakteryzuje się tym, iż wjazd i pobyt cudzoziemca na teren danego państwa jest zgodny z prawem, a dany cudzoziemiec posiada wszelkie dokumenty niezbędne do zalegalizowania jego pobytu. Warunki jego wjazdu i pobytu, a także zatrudnienia są ściśle określone w prawie. Dlatego też ten rodzaj migracji obejmuje kwestie związane z legalizacją pobytu, migracją zarobkową, a także zagadnienia związane z integracją cudzoziemców ze społeczeństwem przyjmującym.
Legalna migracja to obszar polityki migracyjnej, który w największym stopniu podlega regulacjom państw członkowskich. To państwa członkowskie decydują o zakresie przyznawanych praw, np. dla pracowników cudzoziemskich oraz kryteriach dotyczących ich pobytu. W celu skutecznej walki z kryzysem demograficznym w Unii Europejskiej oraz związanym z tym brakiem wystarczającej siły roboczej, na poziomie europejskim podjęto decyzję o konieczności wypracowania wspólnych dla całej Unii zasad postępowania wobec migrantów legalnych, które przyczyniłyby się do zwiększenia atrakcyjności Unii Europejskiej jako miejsca do osiedlania się i podjęcia pracy (stałej lub sezonowej). Ponadto, promocja i rozwijanie legalnej migracji są uważane obecnie za jeden z najskuteczniejszych instrumentów walki z nielegalną imigracją, który wzmocni bezpieczeństwo w Unii Europejskiej.
W maju 2016 r. przyjęta została nowa dyrektywa w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu prowadzenia badań naukowych, odbywania studiów oraz udziału w szkoleniach, regulująca na poziomie europejskim warunki wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu prowadzenia badań naukowych, odbywania studiów, udziału w wymianie młodzieży szkolnej, szkoleniu za wynagrodzeniem i bez wynagrodzenia, wolontariacie lub pracy w charakterze au-pair.
Ponadto, obecnie toczą się prace we właściwych gremiach Rady Unii Europejskiej oraz Parlamentu Europejskiego nad projektem nowej dyrektywy w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu podjęcia pracy w zawodzie wymagającym wysokich umiejętności (dyrektywa Blue Card). Dyrektywa ma zapewnić większą harmonizację warunków przyjmowania w UE wysoko wykwalifikowanych pracowników spoza Unii Europejskiej, co powinno przyczynić się do zwiększenia atrakcyjności UE w tym obszarze.
Zwalczanie nielegalnej migracji:
Unia Europejska wraz z państwami członkowskimi intensywnie pracuje nad przygotowaniem skutecznej odpowiedzi na presję migracyjną na granicach zewnętrznych UE.
W związku z niespotykaną do tej pory skalą zjawiska, Komisja Europejska zaproponowała szereg działań, mających na celu zaradzenie aktualnemu kryzysowi. Wśród najważniejszych instrumentów wskazać należy: programy przesiedleń i relokacji, Unijny plan działania na rzecz zwalczania przemytu migrantów na lata 2015-2020, Plan działania UE w zakresie powrotów, czy unijny wspólny wykaz bezpiecznych państw pochodzenia.
Nielegalnej migracji nie można kontrolować w pełnym stopniu, a liczbę nielegalnych imigrantów przebywających w UE, czy w danym państwie członkowskim można jedynie oszacować. Jest to zjawisko niosące ze sobą również zagrożenia dla bezpieczeństwa wewnętrznego obywateli UE, gdyż wiąże się z innymi, niebezpiecznymi zjawiskami, tj. przestępczością zorganizowaną, handlem ludźmi czy terroryzmem. Dlatego też niezwykle ważne jest, aby działania zmierzające do walki z nielegalną imigracją i innymi procederami z nią powiązanymi były spójne, a co za tym idzie, wspólne dla całej UE.
Polska dostrzega trudną, globalną sytuację uchodźczą i solidarnie wraz z całą wspólnotą międzynarodową stawia jej czoła. Włączamy się w działania na rzecz kompleksowego wsparcia uchodźców w regionach pochodzenia oraz w akcje umożliwiające jak największej ich liczbie szybki i bezpieczny powrót do domów. W ostatnich latach Polska zdecydowanie zwiększyła skalę swojego wsparcia w tym zakresie.
Globalne Podejście do Migracji i Mobilności (GAMM):
Globalne Podejście do Migracji i Mobilności (GAMM) to koncepcja ustanawiająca ramy zewnętrznego wymiaru polityki migracyjnej i azylowej UE zgodnie z którymi prowadzona jest współpraca UE z państwami trzecimi w ww. zagadnieniach.
GAMM złożony jest czterech filarów, które określają priorytetowe obszary dialogu i współpracy z kluczowymi z punktu widzenia migracji państwami trzecimi. Obszary tematyczne GAMM to: 1) migracja legalna i mobilność, 2) nieregularne migracje i przeciwdziałanie handlowi ludźmi, 3) promowanie ochrony międzynarodowej i poszerzanie zewnętrznego wymiaru polityki azylowej UE, 4) wzajemne oddziaływanie polityk migracyjnej i rozwojowej.
Działania w ramach GAMM łączą współpracę na poziomie politycznym z wymiarem praktycznym. GAMM obejmuje wszystkie zewnętrzne procesy polityczne i dialogi bilateralne w obszarze migracji. Dotyczy to również kluczowych z punktu widzenia Polski procesów i dialogów odnoszących się do kwestii migracyjnych, a skierowanych na wschód, takich jak Partnerstwo Wschodnie, czy Proces Praski.
Podstawowym instrumentem praktycznej współpracy w ramach GAMM są Partnerstwa na rzecz Mobilności. Do chwili obecnej Partnerstwa na rzecz mobilności zawarto z: Mołdawią, Cape Verde, Gruzją, Armenią, Marokiem, Azerbejdżanem, Białorusią, Jordanią i Tunezją. Polska jest stroną wszystkich Partnerstw zawartych z krajami Partnerstwa Wschodniego, a także partnerstwa z Tunezją i Jordanią.
W związku z kryzysem migracyjnym na który, poza migracją przebiegającą przez Turcję i wschodnią część Morza Śródziemnego do Grecji, złożył się również bezprecedensowo wysoki poziom napływu migrantów z Afryki, głównie przez Libię do Włoch. W związku z tym 7 czerwca 2016 r. Komisja Europejska przyjęła dokument określający tzw. nowe ramy partnerstwa, który dotyczył współpracy z kluczowymi państwami pochodzenia i tranzytu migrantów: Etiopią, Erytreą, Mali, Nigrem, Nigerią, Senegalem, Somalią, Sudanem, Ghaną, Wybrzeżem Kości Słoniowej, Algierią, Maroko, Tunezją, Afganistanem, Bangladeszem i Pakistanem.
Europejska Sieć Migracyjna:
Europejska Sieć Migracyjna [ESM] została powołana na mocy Decyzji Rady WE/381/2008 z dnia 14 maja 2008 roku. Jej głównym celem jest zaspokojenie zapotrzebowania instytucji Unii oraz organów i instytucji państw członkowskich na aktualne, obiektywne, wiarygodne i porównywalne informacje w zakresie migracji i azylu. Informacje te mają stanowić punkt wyjścia dla polityków i ekspertów kształtujących politykę na poziomie krajowym i europejskim do lepszego rozumienia aktualnych wyzwań w dziedzinie migracji, w tym przede wszystkim wspierać Komisję Europejską w decydowaniu, czy potrzebne są dalsze działania na poziomie europejskim.
Upowszechniane przez ESM informacje mają również przyczyniać się do podnoszenia wiedzy ogółu społeczeństwa na temat zjawisk w zakresie migracji i azylu.
Krajowy Punkt Kontaktowy Europejskiej Sieci Migracyjnej w Polsce (PL KPK ESM) jest zlokalizowany w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych.
PL KPK ESM:
Strona internetowa: https://www.emn.gov.pl
E-mail: esm@mswia.gov.pl
Tel.: (+48 22) 601 39 42; 601 39 83; 601 39 51
Fax: +48 22 601 54 62
Strona ESM: www.emn.europa.eu
