Zwalczanie przestępczości zorganizowanej oraz walka z terroryzmem
Strategia Bezpieczeństwa Wewnętrznego UE na lata 2015-2020
Strategiczne oraz operacyjne ramy współpracy w zakresie zwalczania przestępczości poważnej i zorganizowanej wyznacza przede wszystkim Strategia Bezpieczeństwa Wewnętrznego UE na lata 2015-2020, przyjęta przez Radę ds. WSiSW w czerwcu 2015 r.
Priorytety określone w strategii koncentrują się wokół następujących obszarów:
- Zwalczanie terroryzmu i radykalizacji prowadzącej do terroryzmu, werbowania terrorystów oraz finansowania związanego z terroryzmem, jak również zapobieganie tym zjawiskom, z poświęceniem szczególnej uwagi kwestii zagranicznych bojowników terrorystycznych, wzmocnieniu ochrony na granicach dzięki systematycznym i skoordynowanym kontrolom prowadzonym z wykorzystaniem danych w stosownych bazach i w oparciu o ocenę ryzyka, a także zintegrowaniu wewnętrznych i zewnętrznych aspektów walki z terroryzmem;
- Zapobieganie poważnej i zorganizowanej przestępczości oraz zwalczanie jej, na podstawie cyklu polityki bezpieczeństwa UE w zakresie zwalczania poważnej i zorganizowanej przestępczości międzynarodowej;
- Zapobieganie cyberprzestępczości i zwalczanie jej, a także poprawienie bezpieczeństwa cybernetycznego
Ponadto, w strategii wskazuje się, że szczególną uwagę należy zwrócić na intensyfikację wymiany informacji oraz wzmocnienie współpracy operacyjnej pomiędzy właściwymi organami państw członkowskich.
Podczas posiedzenia Rady ds. WSiSW w dniach 12-13 października 2017 r. przyjęte zostały Konkluzje Rady w sprawie śródokresowego przeglądu odnowionej strategii bezpieczeństwa wewnętrznego Unii Europejskiej na lata 2015–2020. Uznano w nich, że następujące obszary priorytetowe wymagają zdecydowanych i skoordynowanych działań w walce z terroryzmem, a także w zapobieganiu poważnej i zorganizowanej przestępczości oraz cyberprzestępczości i ich zwalczaniu:
- wymiana informacji i interoperacyjność między różnymi bazami danych w dziedzinie sprawiedliwości i spraw wewnętrznych;
- zaostrzenie walki z cyberprzestępczością poprzez regularne analizowanie obrazu zagrożeń, jak i zmieniającego się charakteru przestępczości wykorzystującej cyberprzestrzeń oraz odpowiednie dostosowanie narzędzi politycznych ze szczególnym ukierunkowaniem na kwestie zapobiegania oraz lepszą współpracę operacyjną;
- zapewnienie dostępności skutecznych narzędzi dochodzeniowych, które są dostosowane do ery cyfrowej i odpowiadają na zmieniające się wyzwania związane z zarządzaniem Internetem;
- dalsze usprawnienie walki z przestępstwami finansowymi i praniem pieniędzy oraz ułatwienie odzyskiwania mienia poprzez wspieranie skutecznej praktycznej współpracy między państwami członkowskimi oraz sprzyjanie partnerskiej współpracy między państwami członkowskimi a sektorem prywatnym;
- zajęcie się problemami wynikającymi z radykalizacji, w tym w Internecie;
- zwiększanie odporności UE w takich dziedzinach jak ochrona przestrzeni publicznej;
- dalsze wzmacnianie powiązań między wewnętrzną i zewnętrzną polityką bezpieczeństwa w celu poczynienia postępów we wdrażaniu globalnej strategii oraz w osiągnięciu rzeczywistej i skutecznej unii bezpieczeństwa, w szczególności poprzez zacieśnienie współpracy z państwami trzecimi.
Założenia strategii realizowane są na podstawie szczegółowych planów implementacyjnych. Rada ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych oraz Stały Komitet ds. Operacyjnej Współpracy w Obszarze Bezpieczeństwa Wewnętrznego (COSI) monitorują postępy prac w tym zakresie.
Cykl Polityki Bezpieczeństwa Unii Europejskiej
Od 2011 r. realizowany jest Cykl Polityki Bezpieczeństwa Unii Europejskiej w zakresie poważnej i zorganizowanej przestępczości międzynarodowej (EU Policy Cycle). Mechanizm ten obejmuje identyfikację priorytetów w zakresie walki z zagrożeniami dla bezpieczeństwa wewnętrznego w wymiarze wieloletnim oraz szczegółowych działań realizowanych w okresach rocznych. Pierwszy pełny czteroletni Cykl był realizowany w latach 2014-2017. Obecny Cykl Polityki Bezpieczeństwa UE na lata 2018-2021 obejmuje następujące priorytety:
- zwalczanie cyberprzestępczości;
- zwalczanie przestępczości narkotykowej;
- rozbicie zorganizowanych grup przestępczych ułatwiających nielegalną imigrację;
- zwalczanie zorganizowanej przestępczości przeciwko mieniu;
- zwalczanie handlu ludźmi;
- rozbicie potencjału zorganizowanych grup przestępczych i specjalistów, zajmujących się przestępstwami dotyczącymi akcyzy i wewnątrzwspólnotowymi oszustwami podatkowymi polegającymi na bezpodstawnym zwrocie naliczonego VAT;
- rozbicie zorganizowanych grup przestępczych uczestniczących w nielegalnym handlu bronią;
- rozbicie zorganizowanych grup przestępczych uczestniczących w przestępstwach przeciwko środowisku;
- zwalczanie dochodów z przestępstwa i prania pieniędzy oraz ułatwianie odzyskiwania mienia;
- zwalczanie fałszowania dokumentów.
Realizowane działania uwzględniają zaangażowanie m.in. organów ochrony porządku prawnego państw członkowskich Unii Europejskiej, właściwych instytucji i agencji unijnych m.in. Agencji Unii Europejskiej ds. Współpracy Organów Ścigania (Europol), Europejskiej Agencji Straży Granicznej i Przybrzeżnej (Frontex), Europejskiego Urzędu ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF), Agencji Unii Europejskiej ds. Szkolenia w Dziedzinie Ścigania (CEPOL) oraz Europejskiego Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii (EMCDDA).
Zapobieganie i zwalczanie terroryzmu
Terroryzm to jedno z największych zagrożeń dla bezpieczeństwa, stabilności, demokracji i praw podstawowych. Zapobieganie i zwalczanie terroryzmu stanowi priorytet we współpracy państw członkowskich Unii Europejskiej. Podejmowane działania o charakterze legislacyjnym i pozalegislacyjnym koncentrują się przede wszystkim na wzmocnieniu wymiany informacji oraz współpracy operacyjnej właściwych organów, przeciwdziałaniu zagrożeniom związanym z zagranicznymi bojownikami terrorystycznymi, zapobieganiu radykalizacji, zwalczaniu finansowania terroryzmu oraz treści terrorystycznych w Internecie, opracowywaniu analiz zagrożenia, jak również ochronie przestrzeni publicznej, czy też ograniczaniu możliwości wykorzystywania przez terrorystów substancji niebezpiecznych.
Istotną rolę we wspieraniu państw członkowskich w zapobieganiu i zwalczaniu terroryzmu odgrywają także właściwe agencje unijne, funkcjonujące w ramach wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych. Wskazać należy między innymi na wsparcie oferowane przez Agencję Unii Europejskiej ds. Współpracy Organów Ścigania (Europol), w ramach której funkcjonuje europejskie centrum ds. zwalczania terroryzmu.
Zwalczanie przestępczości narkotykowej
Zakres działań w ramach polityki antynarkotykowej określony jest w Strategii Antynarkotykowej Unii Europejskiej na 2013 – 2020 obejmującej zarówno problematykę podaży, jak i popytu na narkotyki. Rada Unii Europejskiej przyjęła również dokumenty strategiczne dotyczące poszczególnych rodzajów narkotyków identyfikujące kluczowe obszary aktywności państw członkowskich Unii i instytucji oraz agencji unijnych w zakresie ograniczenia dostępności narkotyków, jak i wypracowania wspólnej reakcji na identyfikowane wyzwania.
Ważnym działaniem w obszarze ograniczenia podaży narkotyków są działania podejmowane w ramach Cyklu Polityki Bezpieczeństwa UE.W nowej edycji Cyklu Polityki Bezpieczeństwa UE na lata 2018-2021 Polska sprawuje przewodnictwo w priorytecie dotyczącym narkotyków syntetycznych oraz nowych substancji psychoaktywnych.
Stałym obszarem działań podejmowanych na forum Unii Europejskiej są dialogi w sprawach problematyki działań antynarkotykowych w relacjach z państwami i regionami spoza Unii, np. z USA, Rosją, czy państwami regionu Ameryki Łacińskiej oraz Partnerstwa Wschodniego.
Narkotyki stwarzają stałe, poważne zagrożenie w skali globalnej, zarówno w kontekście zagrożeń dla życia i zdrowia ludzi je zażywających, jak i działalności przestępczej związanej z ich produkcją i obrotem. Przestępczość narkotykowa nie zna granic, charakteryzując się globalnym zasięgiem.
Dzięki ukierunkowanym i spójnym działaniom możliwe jest ograniczenie skali zagrożeń i ochrona zdrowia i życia obywateli.